Cuộc cải tổ của Đức Phanxicô

LTCGVN (02.05.2013)

Ngày 1 tháng 5 vừa qua, tờ Osservatore Romano (OR) đăng tải cuộc phỏng vấn Đức TGM Angelo Becciu, thứ trưởng phủ quốc vụ khanh Tòa Thánh, về việc ngày 13 tháng 4, Đức Phanxicô đã thành lập nhóm cố vấn gồm 8 hồng y khắp năm châu để giúp ngài trong diễn trình cải tổ, một việc đang gây nhiều tranh luận trong nhiều giới. 

OR: Về việc cải tổ Giáo Triều Rôma, nhiều chủ đề đã được bàn tán, nào là cán cân quyền lực, nào là điều hợp viên, phối trí viên, nào là “siêu bộ trưởng kinh tế”, nào là cách mạng… 

Đức TGM Becciu: Quả thực, câu chuyện khá lạ: Đức GH chưa gặp gỡ nhóm cố vấn mà ngài đã chọn, thì người ta đã tuôn đủ thứ ý kiến tới. Sau khi thưa chuyện với Đức Thánh Cha, tôi có thể nói rằng vào lúc này, quả là quá sớm để đưa ra bất cứ giả định nào về cơ cấu tương lai của Giáo Triều. Đức GH Phanxicô đang lắng nghe mọi người, nhưng trên hết, ngài muốn nghe những vị ngài đã chọn làm cố vấn. Rồi ngài sẽ đưa ra dự án cải tổ “Pastor Bonus” và dự án này dĩ nhiên cần có thời gian thực hiện. 

OR: Lâu nay người ta bàn tán nhiều về IOR, tức Viện Các Công Trình Tôn Giáo (mà người ta thường biết dưới tên Ngân Hàng Vatican); có người đi quá xa đã tiên đoán nó sẽ bị bãi bỏ.

Đức TGM Becciu: Đức Giáo Hoàng vốn bỡ ngỡ khi đọc những câu được gán cho ngài mà thực ra ngài chưa bao giờ nói, những câu nói rất sai về suy nghĩ của ngài. Gợi ý duy nhất của ngài trong vấn đề này là trong một bài giảng lễ vắn vỏi tại nhà thờ Santa Marta, một bài giảng tự phát (off the cuff), trong đó ngài say sưa nhắc người ta nhớ yếu tính của Giáo Hội hệ ở câu truyện yêu thương giữa Thiên Chúa và con người, còn các cấu trúc nhân bản, kể cả IOR, chỉ là những điều kém quan trọng ra sao. Nhắc đến (IOR) chỉ là để vui đùa, được đưa ra như để nhìn nhận và được khuyến khích bởi sự hiện diện của các nhân viên Viện này tại Thánh Lễ, trong ngữ cảnh mời gọi mọi người đừng bao giờ quên yếu tính thực sự của Giáo Hội. 

OR: Như thế có phải chúng ta không nên chờ mong một tái sắp xếp nay mai đối với khuôn hình hiện nay của các sở bộ? 

Đức TGM Becciu: Tôi không thể đoán được thời điểm. Tuy nhiên, Đức GH mời gọi tất cả chúng tôi, các trưởng sở bộ, tiếp tục phục vụ mà hiện chưa thấy ai được bổ nhiệm chính thức. Điều này cũng xẩy ra cho các nhân viên các bộ và hội đồng giáo hoàng: chu kỳ bình thường của các bổ nhiệm hay xác nhận xẩy ra vào cuối nhiệm kỳ 5 năm hiện đang “bị treo giò”, nên ai nấy đang tiếp tục phục vụ “cho tới khi có sắp xếp mới” (donec aliter provideatur). Điều này cho thấy ý Đức Thánh Cha muốn có nhiều thì giờ hơn để suy tính, và dĩ nhiên để cầu nguyện, ta không nên quên điều này, trước khi có được một bức tranh chi tiết cho tình thế. 

OR: Về nhóm cố vấn, có người đi quá xa đã quả quyết rằng việc chọn nhóm này khiến người ta nghi ngờ cả tính tối thượng của Đức Giáo Hoàng.

Đức TGM Becciu: Đây chỉ là một cơ quan tham vấn, chứ không có tính quyết định, nên tôi thực không hiểu tại sao việc chọn lựa của Đức GH Phanxicô lại khiến người ta nghi ngại vấn đề quyền tối thượng được. Đúng đây là một nghĩa cử có tầm quan trọng lớn lao, cho thấy một dấu hiệu rõ ràng về phương cách Đức Thánh Cha muốn thi hành thừa tác vụ của ngài. Ta đừng quên trách vụ hàng đầu dành cho nhóm tám vị hồng y này là giúp Đức Giáo Hoàng trong việc cai trị Giáo Hội hoàn vũ. Tôi không muốn để sự tò mò liên quan đến việc sắp xếp và cấu trúc của Giáo Triều Rôma làm lu mờ ý nghĩa sâu xa trong nghĩa cử của Đức GH Phanxicô. 

OR: Nhưng há kiểu nói “cố vấn” chưa được xác định đủ hay sao?

Đức TGM Becciu: Trái lại thì có, vì cố vấn là một hành động quan trọng, vốn có một định nghĩa thần học và đã từng được phát biểu ở nhiều bình diện trong Giáo Hội. Thí dụ, ông hãy xét đến các hội đồng tham vấn (participatory) của giáo phận và giáo xứ, hay các hội đồng của các bề trên, các giám tỉnh và bề trên cả, trong các viện tu trì. Chức năng cố vấn phải được giải thích bằng chìa khóa thần học: theo cái nhìn trần gian, ta sẽ bảo: một hội đồng tham vấn vô quyền là điều không thích đáng, nhưng nói thế là đồng hóa Giáo Hội với một công ty. Tuy nhiên, về phương diện thần học, cố vấn có một chức năng quan trọng: giúp bề trên biện phân, hiểu rõ, nghĩa là hiểu điều Chúa Thánh Thần muốn yêu cầu Giáo Hội ở một thời điểm lịch sử cụ thể nào đó. Đàng khác, nếu không có sự tham khảo này, ta sẽ không hiểu được điều gì cả, ngay cả ý nghĩa chân thực của hành động cai quản Giáo Hội. 

OR: Ngài cảm nhận ra sao khi cộng tác với Đức GH Phanxicô?

Đức TGM Becciu: Tôi có may mắn được cộng tác gần gũi với Đức GH Bênêđíctô, bây giờ lại được tiếp tục phục vụ với Đức GH Phanxicô. Dĩ nhiên, mọi người đều có cá tính riêng, phong thái riêng, và tôi thực sự được diễm phúc có được sự tiếp xúc gần gũi với cả hai vị từng tận hiến trọn vẹn cho lợi ích của toàn thể Giáo Hội, từ bỏ chính mình, dìm mình vào Thiên Chúa, với một say mê duy nhất: làm cho vẻ đẹp của Tin Mừng được mọi người nam nữ thời nay biết đến.

Vũ Văn An
VietCatholic